Z roku na rok zwiększa się liczba samochodów na polskich drogach. Co za tym idzie dochodzi do coraz większej liczby kolizji i  wypadków drogowych. Kodeks cywilny reguluje odpowiedzialność posiadaczy samochodów na zasadzie winy. Od sprawcy zdarzenia osoba poszkodowana może dochodzić odszkodowania za szkodę majątkową, oraz zadośćuczynienia za szkody niemajątkowe.

Zadośćuczynienie i odszkodowanie za wypadek samochodowy,  nie są pojęciami  tożsamymi Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę szkody, czyli między innymi zwrot poniesionych kosztów i utraconych dochodów. Zadośćuczynienie jest rekompensatą za doznaną krzywdę. Krzywda to cierpienie psychiczne i fizyczne będące następstwem wypadku. Kolejnym roszczeniem przysługującym poszkodowanemu jest roszczenie o zapłatę renty. Świadczenie to należy się z tytułu utraty zdolności do zarobkowania, z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego oraz z tytułu zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość. Każda z wymienionych  powyżej podstaw stanowi samoistną przesłankę jej przyznania. Określając żądanie o odszkodowanie można żądać między innymi: zwrotu kosztów naprawy samochodu lub zwrotu wartości całego pojazdu, jeśli nie nadaje się on do naprawy; zwrotu kosztów holowania lub transportu pojazdu; zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego; zwrotu wartości utraconych przedmiotów majątkowych takich, jak bagaże, odzież, biżuteria; zwrotu utraconych zarobków. Do odszkodowania należy również zakwalifikować skutki majątkowe szkody na osobie, do których zaliczymy: koszty leczenia (leki, bandaże, plastry, sprzęt ortopedyczny, maści, koszty opieki, koszt dojazdów do szpitala, oraz  wizyt lekarskich),  koszty rehabilitacji (koszty zabiegów rehabilitacyjnych, dojazdów na rehabilitacje, sprzętu rehabilitacyjnego),
koszty zakupu suplementów diety czy specjalistycznej  żywności jeżeli w skutek wypadku poszkodowany musi stosować się do określonej diety, inne koszty medyczne. Podsumowując, odszkodowanie jest zwrotem wszystkich wynikłych kosztów będących następstwem uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.  Natomiast  zadośćuczynienie jest świadczeniem mającym stanowić sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych poszkodowanego. Praktyka sądowa wskazuje, że kwota zadośćuczynienia jest znacznie wyższa, niż kwota odszkodowania. Wynika to z tego, iż zadośćuczynienie jest przyznawane na zasadzie uznaniowości. Utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego wskazuje, iż o rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku i inne podobne okoliczności. Nadto, wskazując za Sądem Najwyższym: funkcja kompensacyjna musi być rozumiana szeroko, albowiem obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i sferę psychiczną poszkodowanego. Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne.

Pierwszym krokiem w celu uzyskania należnych świadczeń pieniężnych jest zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia. Zgłaszając szkodę należy wskazać: kto był sprawcą; sygnatura sprawy, prokuratura lub jednostka policji, zajmująca się tą sprawą, numer polisy OC. Jeżeli w przypadku kolizji na miejsce zdarzenia nie była wzywana Policja, a uczestnicy spisali oświadczenie sprawcy, należy w nim szczegółowo określić przyczyny i przebieg zdarzenia, sprawcę zdarzenia, numer jego polisy i ubezpieczyciela. Dochodząc odszkodowania należy kompleksowo wykazać poniesione koszty, które składają się na szkodę, poprzez przedstawienie  dowodów zakupu, paragonów, faktur za leczenie, rehabilitację, lekarstwa  czy wskazanie przedmiotów, które uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu w skutek wypadku. W zakresie dochodzenia odszkodowania za szkody osobowe i zadośćuczynienia koniecznym jest przedłożenie dokumentacji medycznej m.in. historii choroby ze szpitala i innych placówek  zdrowia, poradni czy przychodni w których poszkodowany podejmował leczenie, przechodził rehabilitację lub badania,  karty informacyjne ze szpitala i pogotowia,  wyniki badań, opinie, zaświadczenia lekarskie,  skierowania na badania, leczenie specjalistyczne i rehabilitację,  kopie zwolnień lekarskich. Odnośnie zadośćuczynienia określić należy m.in. cierpienia, jakich poszkodowany doznał w związku z wypadkiem,  jakie zmiany nastąpiły w życiu poszkodowanego po wypadku, jaki wpływ miał wypadek na życie rodzinne, zawodowe, relacje społeczne poszkodowanego,  jakie perspektywy utracił poszkodowany, oraz jakie są perspektywy powrotu do normalnego życia prowadzonego przed wypadkiem.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, iż ubezpieczyciel w swojej pierwszej decyzji może znacząco zaniżyć należne nam kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, a nawet odmówić jego wypłaty. Wówczas w pełni uzasadnione jest złożenie wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, czyli odwołanie od decyzji ubezpieczyciela w ramach organizacji wewnętrznej ubezpieczyciela. Wówczas, jak wskazuje praktyka, ubezpieczyciel dopłaca kolejną część ubezpieczenia lub też proponuje zawarcie ugody w celu ostatecznego rozliczenia naszego roszczenia. Przed zawarciem ugody należy rozważyć wszelkie za i przeciw, również czy proponowana kwota jest adekwatna do naszego roszczenia. Jeżeli wskazane kwoty nadal nie będą satysfakcjonować poszkodowanego, ma on prawo wystąpić przeciwko ubezpieczycielowi z powództwem o zapłatę  na drogę postępowania sądowego. Praktyka wskazuje, iż kwoty zadośćuczynień przyznawanych przez sąd są znacznie wyższe, niż kwoty wypłacone lub proponowane w ugodzie przez ubezpieczyciela.  Przed wystąpieniem z roszczeniem o zapłatę odszkodowania i zadośćuczynienia, niezbędne jest przygotowanie się do sprawy poprzez skompletowanie właściwej dokumentacji. Pozwoli to sprawniej uzyskać wysokie kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia.