Po zakończeniu małżeństwa a czasem już wcześniej, po uzyskaniu rozdzielności majątkowej czy to w drodze wyroku sądowego, czy zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej przed notariuszem – można domagać się podziału majątku wspólnego. Majątek wspólny stanowią przedmioty nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w czasie trwania wspólności.
Do majątku wspólnego należą w szczególności:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków- przykładowo należy wskazać, iż jeżeli jeden z małżonków ma mieszkanie zakupione przed zawarciem związku małżeńskiego nie wchodzi ono do majątku wspólnego, ale jeżeli mieszkanie zostanie wynajęte to czynsz uzyskany z tego tytułu będzie stanowił już majątek wspólny
- środki zgromadzone na rachunku otwartym lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS
Jeżeli małżonkowie nie ustanowią odrębnego ustroju majątkowego wspólność powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa. W czasie trwania wspólności majątkowej nie można domagać się podziału majątku dorobkowego. Dlatego w sprawach, w których pojawia się widmo długotrwałego postępowania o rozwód – warto rozważyć równoległe wystąpienie przed sądem rodzinnym o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Pozwoli to niekiedy przyśpieszyć możliwość wytoczenia sprawy o dokonanie podziału majątku.
Pomocne przy ustaleniu składu majątku wspólnego okaże się uregulowanie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazujące, iż do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Ustalenie majątku wspólnego podlegającego podziałowi po ustaniu wspólności majątkowej może powodować trudności. Dlatego warto przed wszczęciem postępowania skonsultować sprawę z adwokatem – celem weryfikacji który majątek należy ująć w podziale.